Ο χαμηλός λόφος, ΒΑ του αρχαιολογικού πάρκου πήρε το όνομά του από το εργοστάσιο βαμβακιού, που βρισκόταν εκεί κατά την Φράγκικη περίοδο. Παρουσιάζει έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθώς έχει εντοπιστεί εδώ πλήθος από  ετερόκλητα κτίσματα, όπως οικίες, τμήματα οχυρώσεων, τάφοι, λατρευτικοί χώροι, προσωρινά καταλύματα και άλλα, τα οποία χρονολογούνται σε διαφορετικές περιόδους, από την ελληνιστική  ως την εποχή της Τουρκοκρατίας. Τα αρχιτεκτονικά λείψανα και αρχαιολογικά ευρήματα καταδεικνύουν  τη μακραίωνη ιστορία του χώρου, ενώ ταυτόχρονα συνθέτουν ένα μοναδικό σύνολο.

Όπως μαρτυρούν τα μέχρι στιγμής ευρήματα, ο λόφος Φάμπρικα κατοικήθηκε πρώτη φορά στην ελληνιστική περίοδο. Κατά τη μετέπειτα  Ρωμαϊκή εποχή που ακολούθησε, μετατράπηκε σε μια πολύ σημαντική συνοικία της Πάφου, η οποία περιελάμβανε σύγχρονα κτήρια και έργα υποδομής, όπως εγκαταστάσεις υδροδότησης.  Από τις περιόδους αυτές εντοπίζονται σήμερα ενδιαφέροντα οικιστικά λείψανα στην κορυφή του λόφου, που αφορούν σε δυο οικίες ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου. Η πρώτη διατηρεί πήλινο αγωγό υδροδότησης και βοτσαλωτό δάπεδο που κοσμούσε την αίθουσα συμποσίων και  η δεύτερη, που χρονολογείται στον 1ο αι., σώζει κινστέρνα, ενώ κατά την ανασκαφή της αποκαλύφθηκαν σπαράγματα τοιχογραφικού διακόσμου.

Από τα πιο γνωστά ευρήματα του λόφου, είναι αναμφισβήτητα το αρχαίο θέατρο στη νότια πλαγιά του, το οποίο οικοδομήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την πόλη, περίπου το 300 π.Χ. και χρησιμοποιήθηκε για πάνω από έξι αιώνες. Γύρω  από αυτό έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα της ρωμαϊκής πόλης: ένα Νυμφαίο ή δημόσια κρήνη στα νοτιοανατολικά και ένας σημαντικός λιθόστρωτος δρόμος στα νότια.  Πάνω στα ερείπια του θεάτρου είναι ορατά  ακόμα εργαστήρια και βιοτεχνικά κτίρια μεσαιωνικής περιόδου.

Ακόμα, ένα από τα πιο επισκέψιμα μνημεία στο  λόφο, αποτελεί το υπόγειο λατομείο ελληνιστικής εποχής στις  ανατολικές παρυφές του. Σύμφωνα με τους μύθους, δημιουργήθηκε, όταν ο βασιλιάς Κινύρας μετέφερε την Πάφο από την Παλαίπαφο  (τα σημερινά Κούκλια) στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Κάτω Πάφος, με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες της νέας πόλης σε οικοδομικό υλικό. Οι εντυπωσιακές υπόγειες τεχνητές σπηλιές του αρχαίου λατομείου είναι ανοικτές για το κοινό και προσφέρονται περιηγήσεις.

Σε κοντινή απόσταση και λίγο βορειότερα, αξίζει να αναφερθεί το περίφημο σπήλαιο του Αγίου Αγαπητικού, του προστάτη των ερωτευμένων ζευγαριών. Στον ιδιαίτερο αυτό χώρο, συνήθως προσέρχονται επικαλούμενοι τη βοήθεια του Αγίου, ζευγάρια,  αλλά και  ερωτευμένοι που θέλουν να βρουν  ανταπόκριση στα αισθήματά τους.

Κατεβάστε τη βιβλιογραφία εδώ.