Η περίφημη ρωμαϊκή οικία γνωστή και ως έπαυλη του Θησέα εντοπίστηκε  στο λόφο Μαλουτένα από την πολωνική αποστολή, ανάμεσα στις Οικίες του Ορφέα και του Αιώνα. Αποτελεί ένα τεράστιο οικοδόμημα, οι διαστάσεις του οποίου(94x 142μ.), το κατατάσσουν στο μεγαλύτερο κτίριο του ύστερου 4ου αι.μ.Χ. στην Κύπρο, καθώς και σε ένα από τα μεγαλύτερα του είδους του στη Μεσόγειο.

Οικοδομήθηκε σταδιακά και ανακατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου αι., ενσωματώνοντας  παλαιότερα κτίρια του χώρου, τα αρχαιότερα από τα οποία χρονολογούνται στην ελληνιστική περίοδο. Ήταν ιδιαίτερα πολυτελές οίκημα διακοσμημένο με τοιχογραφίες, ορθομαρμαρώσεις και ψηφιδωτά δάπεδα.  Τα τελευταία μάλιστα κάλυπταν το ένα τέταρτο της οικίας, περιλαμβάνοντας κυρίως γεωμετρικά μοτίβα.

Όπως και οι άλλες οικίες της ίδιας περιόδου, μια μεγάλη περίστυλη αυλή αποτελούσε τον πυρήνα του κτιρίου, οι διαστάσεις της οποίας φτάνουν εδώ τα 60x 60μέτρα.   Γύρω από αυτήν  αναπτύσσονται συμμετρικά πολυάριθμα δωμάτια. Η μνημειακή της είσοδος  βρισκόταν στα ανατολικά,  πάνω σε έναν σημαντικό δρόμο της αρχαίας πόλης που συνέδεε το θέατρο με το αμφιθέατρο και το λιμάνι. Ήταν διακοσμημένη με βοτσαλωτό δάπεδο και πλαισιωνόταν από δυο αψιδωτές αίθουσες.  Τα δωμάτια της δυτικής και ανατολικής πτέρυγας λειτουργούσαν για να εξυπηρετούν τις καθημερινές ανάγκες όσων διέμεναν εδώ, περιλαμβάνοντας αποθήκες, δωμάτια υπηρεσίας και καταλύματα. Επίσης έχουν εντοπιστεί λουτρά στη νοτιοανατολική γωνία του κτιρίου τα οποία θερμαίνονταν με υπόκαυστο σύστημα. Τα εργαστήρια φαίνεται ότι στεγαζόταν στη βόρεια πτέρυγα, όπου βρέθηκαν αδιάβροχα δάπεδα, δεξαμενές και ρείθρα.

Η πιο σημαντική πτέρυγα του κτιρίου, ήταν η νότια, η οποία εξυπηρετούσε διοικητικές λειτουργίες ενώ φαίνεται πως λάμβαναν χώρα επίσημες τελετές. Στο κέντρο της σώζεται μια μεγάλη αίθουσα η οποία καταλήγει στη νότια πλευρά της σε ημικυκλική αψίδα με υπερυψωμένο δάπεδο και έχει ερμηνευθεί ως χώρος ακροάσεων και συσκέψεων. Εδώ, βρίσκεται ένα από τα ελάχιστα διατηρημένα εικονιστικά μωσαϊκά της οικίας, στο οποίο αναπαρίσταται το λουτρό του νεογέννητου Αχιλλέα. Στο κέντρο παρουσιάζεται η μητέρα του Θέτιδα, στα δεξιά  της κάθεται ο πατέρας του Πηλέας, δίπλα από τον οποίο  παρακολουθούν όρθιες τη σκηνή  οι τρεις μοίρες: Κλωθώ, Λάχεσις και Ατροπός. Οι δυο νεαρές δούλες που ετοιμάζουν το λουτρό του βρέφος, Αμβροσία και Ανατροφή συμβολίζουν τη θεϊκή και θνητή καταγωγή του Αχιλλέα.

Επίσης, στο δυτικό άκρο της ίδιας πτέρυγας,  διατηρείται ένα από τα  πιο εντυπωσιακά  ψηφιδωτά δάπεδα, από το οποίο πήρε το όνομά του το κτίριο.  Απεικονίζει τη σκηνή της πάλης του Θησέα με το Μινώταυρο μέσα στο Λαβύρινθο,  την οποία παρακολουθούν η Αριάδνη και άλλες δυο μορφές,  προσωποποιήσεις της Κρήτης και του Λαβύρινθου, όπως μαρτυρούν τα ονόματα  δίπλα τους.

Αναφορικά με την ερμηνεία της οικίας,  σύμφωνα με τους πρώτους ανασκαφείς  το κτίριο  αποτελούσε την Οικία του Ρωμαίου κυβερνήτη της Κύπρου, λόγω της πολυτέλειας, του μεγέθους αλλά και της μνημειακότητας του κτιρίου. Η άποψη αυτή είναι μέχρι στιγμής και η επικρατέστερη. Ωστόσο, πρόσφατα αμφισβητήθηκε από νέους μελετητές, οι οποίοι θεωρούν ότι, πιθανόν η έπαυλη αυτή να ήταν τόπος κατοικίας κάποιου μέλους της τοπικής ελίτ  και όχι του κυβερνήτη. Άλλωστε, η πρωτεύουσα της Κύπρου στον ύστερο 4ο αι. μ. Χ.  είχε ήδη μεταφερθεί στη Σαλαμίνα. Επίσης η μνημειακότητα και η πολυτέλεια του κτιρίου θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν,  αφού η τάση για επιδεικτική χλιδή  παρατηρείται  στους κύκλους των ευγενών Ρωμαίων της περιόδου αυτής. Πολλοί από αυτούς μάλιστα, ζούσαν σαν “μικροί αυτοκράτορες”, ξεπερνώντας καμία φορά και τους ίδιους τους αυτοκράτορες.

Κατεβάστε τη βιβλιογραφία εδώ.